Dậy thì là quá trình tất yếu xảy ra trong sự phát triển chuyển tiếp từ trẻ em thành người trưởng thành. Bình thường dậy thì xảy ra từ 8-13 tuổi ở trẻ gái (trung bình khoảng 11,5 tuổi) và 9-14 tuổi ở trẻ trai (trung bình khoảng 12,5 tuổi). Nếu các biểu hiện đặc tính sinh dục thứ phát của dậy thì xuất hiện trước 8 tuổi ở bé gái và trước 10 tuổi ở bé trai thì được chẩn đoán là dậy thì sớm (DTS). Dậy thì được kích hoạt bởi một hóc môn tiết ra từ vùng hạ đồi nằm ở trong não gọi là hóc môn giải phóng sinh dục.

Do tác động sớm của hocmon sinh dục lên toàn bộ cơ thể gây nên tình trang DTS, trẻ sẽ phát triển chiều cao nhanh hơn những trẻ bình thường khác nhưng do hóc-môn sinh dục tác động vào các đầu xương làm xương phát triển và cốt hoá sớm nên về lâu dài những trẻ này thường bị lùn ở tuổi trưởng thành. DTS có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý của đứa trẻ do chúng cảm thấy khác biệt với trẻ đồng lứa tuổi, ngoài ra đây cũng còn là vấn đề xã hội, trẻ có thể bị lạm dụng tình dục do phát triển các đặc tính sinh dục sớm

Những dấu hiệu nhận biết dậy thì sớm
- Ở trẻ gái trước 8 tuổi: Tốc độ phát triển chiều cao tăng nhanh 10-14 cm/1 năm (bình thường 5 cm/năm), cơ bắp phát triển nhanh làm tăng chỉ số khối cơ thể (BMI). Tuyến vú phát triển to ra. Bộ phận sinh dục dưới mọc lông sinh dục hoặc không mọc nhưng ra nhiều chất nhầy. Trẻ có kinh nguyệt hàng tháng. Tính tình trẻ thay đổi, thích chơi với bạn trai và ham muốn quan hệ tình dục.
- Ở trẻ trai trước 10 tuổi: Tốc độ phát triển chiều cao và chỉ số khối cơ thể cũng tăng nhanh giống như nữ. Trẻ bắt đầu có giọng nói trầm khàn, có mụn trứng cá ở mặt, mọc lông sinh dục, dương vật to nhanh và dài > 6cm. Trong trường hợp DTS thật sự (khác với thể DTS giả) trẻ phát triển nhanh ở tinh hoàn, thể tích tinh hoàn lớn >5ml và có thể xuất tinh. Chính vì nồng độ hocmon sinh dục trong máu của trẻ tăng cao gần như người trưởng thành nên tâm sinh lý trẻ thay đổi, trẻ thích quan hệ tình dục và chưa biết kìm chế bản năng sinh dục dẫn đến hành vi của trẻ thay đổi.
Những thay đổi bên ngoài của DTS làm trẻ giống như 1 người lớn thu nhỏ lại nhưng sự phát triển của não bộ, tư duy và ý thức lại như của trẻ em. Chính điều này tạo ra sự phát triển mất cân đối giữa tuổi thực và DTS của trẻ có thể dẩn đến 1 số hậu quả không lường trước là quan hệ tình dục sớm hoặc bị lạm dụng tình dục và có con sớm mà gia đình không kiểm soát được. Trẻ có những rối loạn về tâm lý, vì có thể trở thành đối tượng bị chọc ghẹo hoặc xa lánh của các bạn đồng lứa tuổi, dần dần trẻ có thể bị trầm cảm.

Nguyên Nhân DTS.
- DTS thật sự (hay thể trung ương): Thường không tìm thấy nguyên nhân, nhưng thấy có sự hoạt động sớm của trục hạ đồi-tuyến yên-tuyến sinh dục do có sự tham gia của hóc-môn giải phóng sinh dục (gọi là hóc-môn GnRH) của vùng Hạ đồi ở não tiết ra trước khi trẻ bước vào tuổi dậy thì. Hóc-môn này sẽ kích thích lên tuyến yên gần đó làm tiết ra hóc-môn hướng sinh dục (gọi là LH và FSH). Các hormon này sẽ tác động lên các cơ quan sinh dục của trẻ làm cho các cơ quan này phát triển Tuy nhiên trong DTS thể thực sự, người thầy thuốc sẽ làm chẩn đoán chắc chắn loại trừ nguyên nhân có khối u ở hố yên, và trong trường hợp này phẫu thuật loại bỏ khối u là điều trị giải quyết được căn nguyên của DTS.
- DTS giả (hay DTS ngoại vi): Có rất nhiều nguyên nhân gây ra DTS giả thường nằm tại các cơ quan sinh dục ngoại biên như buồng trứng, tinh hoàn và tuyến thượng thận nơi tiết ra các hormone sinh dục như oestrogen ở nữ và testosterone ở nam. Các nguyen nhân thường gặp là bệnh tăng sản thượng thận bẩm sinh, u vỏ thượng thận gây nam hoá ở trẻ em, u tinh hoàn ở trẻ trai, u buồng trứng ở trẻ gái …v.v.

Điều trị
Cha mẹ hoặc người chăm sóc nên chú ý nếu thấy trẻ có những phát triển cơ thể khác với những trẻ đồng trang lứa thì nên đưa đi khám hoặc tham vấn với bác sĩ điều trị bệnh của gia đình.
Điều trị thường nhằm các mục đích sau :
- Ngưng trưởng thành về sinh dục , giảm nguy cơ quan hệ sinh dục sớm, lạm dụng tình dục, 
- cải thiện chiều cao của đứa bé để có thể đạt chiều cao bình thường khi đến tuổi dậy thì 
- Dự phòng những rối loạn về tâm lý 
Việc điều trị phụ thuộc vào các bản chất và khu trú của tổn thương bệnh lý nếu tìm được nguyên nhân, Thường các phương pháp trị liệu gồm có : phẫu thuật xạ trị và dùng thuốc.
* Phẫu thuật và điều trị phóng xạ: thường áp dụng đối với các khối u gây dậy thì sớm .
* Điều trị bằng thuốc điều trị: Mục đích của điều trị là ức chế bài tiết giải phóng hocmon sinh duc, ức chế quá trình dậy thì sớm, làm dừng quá trình phát triển đặc tính sinh dục thứ phát ( như tuyến vú, kinh nguyệt, xuất tinh). Làm giảm tốc độ đóng sớm các điểm cốt hoá của xương nhằm cải thiện chiều cao cuối cùng của trẻ.
Sau khi dừng thuốc trẻ phát triển sinh dục hoàn toàn bình thường và đạt được 2 mục đích điều trị là dừng phát triển sinh dục sớm và đạt được chiều cao cuối cùng như người bình thường.

DTS là một chứng bệnh cần được phát hiện sớm để trị liệu nhằm đem đứa bé trở về tuổi thật tại của chúng tránh những hậu quả tại hại về phát triển cơ thể và tâm lý của trẻ cũng như về xã hội. Hiện ở nước ta chưa có đầy đủ các số liệu chính xác về tỷ lệ mắc chứng bệnh này ở trẻ em, cha mẹ và người thân cũng chưa được thông tin cũng như giáo dục về chứng bệnh này do đó họ chưa nhận thức nhiều về những nguy cơ có thể xảy ra cho trẻ bị DTS để đưa con em mình đi khám nhằm phát hiện và điều trị sớm. Sự quan tâm của xã hội và các tổ chức có thể góp phần vào việc điều trị rốt ráo cho các em bị DTS.

Hãy liên hệ với các Bác sĩ và nhân viên của Phòng khám Phương Mai để có sự tư vấn cụ thể và chính xác nếu như con bạn hay những người thân bị DTS.. 
Mọi thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo.
( trích bài giảng của Giáo sư Trần Thị Phương Mai)